Halk arasında montafon diye bilnir. ancak asıl ismi isviçre esmeridir. anavatanı isviçredir. bos taurus brac-hiceros grubundandır. Bu ırk isviçre’de 1000 yıldan beri saf olarak yetiştirilmektedir. isviçre'de bu ırkın saflığının asırlar boyu devam ettirilmesine özel bir özen gösterilmiştir. soy kütüğü kayıtlarının düzenli olarak tutulması ve ırkın bütün dünya ülkelerinde reklamının yapılmasında 1897 yılında kurulmuş olan “isviçre esmer ırkı yetiştiricileri derneği" çok büyük rol oynamıştır. bu dernek 1928 yılından beri soy kütüğüne kayıtlı hayvanların süt verimi kontrollerini düzenli bir şekilde yürütmektedir.
İsviçre esmer ırkı isviçrenin daha çok orta, doğu ve kuzey bölgelerinde yetiştirilmekte olup bu ülkedeki sığır varlığının % 25 i soy kütüğüne kayıtlıdır. isviçre esmeri, isviçrenin bir dağ sığın olmasına rağmen ekvatoryal bölgelerin tropik ve suptropik kuşaklarından avrupanın kuzey ucuna, italyanın deniz kıyılarından meksika ve perunun 4500 metreye varan yüksekliklerine kadar değişik iklim ve coğrafya bölgelerinde başarı ile yetiştirilmektedir. Bu özellikleri, onların geniş ve değişik iklim, bakım ve beslenme şartlarına uymaktaki yüksek kabiliyetlerini ve konstitüsyonlarının sağlamlığını ortaya koymaktadır.
İsviçre esmer ırkı tüm avrupa ülkelerinde geniş ölçüde yayılmıştır. buralarda yetiştirildikleri ülkelere göre italya esmeri, alman esmeri, romanya esmeri gibi isimler almıştır. aslında bütün bu gruplar isviçre esmer genotipi taşımakta, ancak yetiştirildikleri bölgenin talep ve özelliklerine göre yetiştirmede teferruat niteliğindeki farklar bulunmaktadır.
Türkiye'de isviçre esmer ırkından kök almış muhtelif sığır grupları bulunmaktadır. 1925 yılında avusturyadan 2 erkek 14 dişi montafon sığırı karacabey harasına getirilmiştir. hara'da bu şekilde saf kültür ırkı yetiştiriciliğine başlanılmıştır. aynı zamanda haranın yerli mater¬yali olan ve esasını boz ırkın teşkil ettiği sığırların montafona çevirme melezlemesi çalışmalarına da girilmiştir. 1935 ve 1947 yıl¬larında avusturya ve isviçre den 6 erkek 40 dişi esmer sığır yine karacabey harasına getirilerek onarıcı saf ırk yetiştiriciliği takviye edilmiştir. burada bir noktaya dikkat edilmesinde yarar vardır, ilk gelen grupların montafon olmaları nedeniyle halkımız bu ismi benimsemiş ve sonradan isviçre ve diğer bazı ülkelerden esmer ırk hayvanlar getirildiği halde montafon, yarımkan montafon ve karacabey montafonu deyimleri günümüze kadar kullanılagelmiştir.
Aslında Türkiye de melezleme ile meydana getirilmiş yeni ırka montafon yerine ege, marmara ve içbatı anadolu eşiğinde boz ırkdan meydana gelenlere batı anadolu esmeri, orta anadoluda yerli karadan meydana gelenlere orta anadolu esmeri ve doğu anadoluda d.ak.ından meydana gelenlere doğu anadolu esmeri adı verilebilir. bununla beraber bütün bunlarda hakim olan esmer genotipidir ve büyük ölçüde karışmalar da olduğundan tümüne türk esmeri denilmesi en uygundur. |
